Urithi na Utambulisho
Imeandikwa na/ Abdel Rahman El-Kateb
Kuna uhusiano mkubwa kati ya urithi na utambulisho. Urithi unarejelea urithi wa kitamaduni na asili ambao hupitishwa kutoka kizazi hadi kizazi na kuwa sehemu ya utambulisho wa jamii fulani, wakati utambulisho unarejelea seti ya sifa na tabia zinazotofautisha mtu au kikundi fulani kutoka kwa wengine. Utambulisho hujumuisha kundi la vipengele mbalimbali vinavyoingiliana ili kuunda dhana jumuishi inayoakisi mtu au kikundi ni nani na wanawakilisha nini, na mojawapo ya vipengele hivyo ni urithi.
Urithi wa Afrika ni mkubwa na mbalimbali. Kuna urithi wa kihistoria kama Piramidi za Giza huko Misri, na wasanifu kama nyumba za udongo wa Mali. Michezo ya kitamaduni ya Kiafrika haiwezi kupuuzwa; ni sehemu ya urithi na sanaa ya Kiafrika kama vile ngoma ya Juma ya Wajita wanaoishi katika eneo la Mwanza, na ngoma ya Pongoe ya Waliga wanaoishi katika eneo la Kigoma. Pia kuna hifadhi za asili kama Hifadhi ya Serengeti nchini Tanzania na Hifadhi ya Kitaifa ya Kruger nchini Afrika Kusini, pamoja na maeneo ya kijiolojia kama Mlima Kilimanjaro nchini Tanzania na Maporomoko ya Victoria kati ya Zambia na Zimbabwe.
Yote haya na mengine mengi yamechangia sana katika kuunda utambulisho wa Kiafrika ulio tofauti na wa kipekee. Kuna zaidi ya lugha 2000 zinazozungumzwa katika bara la Afrika, zinaonesha utamaduni mbalimbali, na vilevile utamaduni wa makabila mbalimbali - kila kabila lina lugha yake - na zinaonesha umuhimu wa utamaduni wa kila jamii ya Kiafrika na maadili ya kila jamii na bara kwa ujumla.
Ukoloni ulikuja kujaribu kubadilisha mtindo huu wa kale wa bara la Afrika, kufuta tofauti na upendeleo unaofafanua kila jamii, na kugawanya tena bara hilo kwa faida ya maslahi maalumu. Hii inaonesha jinsi kugawanyika huko kulivunja mahusiano kati ya wana wa kabila moja au mbili.
Ingawa Ukoloni ulifanikiwa kwa kiasi fulani, utambulisho wa Kiafrika ulikuwa na nguvu ya kutosha kupinga uvamizi mkubwa wa wakoloni wa Ulaya. Kwa mfano, nchini Tanzania, lugha rasmi ni Kiswahili kama ilivyokuwa kabla ya ukoloni, na ukoloni haukufanikiwa kuibadilisha. Katika Kenya, Kiswahili ni lugha ya pili - haijaathiriwa sana. Hata nchi ambazo ukoloni ulibadilisha lugha yao rasmi na ile ya wakoloni, sasa zinashuhudia uamsho wa kitamaduni na uhamasishaji wa kipekee. Kwa mfano, nchini Senegal, Kifaransa kinashindana na Kiarabu.
Mwishoni, Urithi na Utambulisho ndio unaotambulisha jamii na kuonesha tofauti kati yao, na ni tofauti hizo zinazotuongoza kujitambua zaidi kabla ya kuwajua wengine. Urithi wa Kiafrika ulio na mizizi katika moyo wa historia unaonesha jinsi bara hili lilivyo la kipekee na tofauti.
